Gazeteci Murat Yetkin’den Filistin İçin İki-Devletli Çözüm Konferansı Değerlendirmesi

Gazeteci Murat Yetkin‘in değerlendirmesine göre, New York’ta BM Genel Merkezi’nde düzenlenen Filistin konferansında Batı’nın İsrail’i, Müslüman ülkelerin ise Hamas’ı kınaması önemli bir adımdır. Bu bildirinin Türkiye tarafından imzalanmasının Bogota bildirisindeki sürece bağlı olduğu belirtilmektedir.

BM ve Bogota bildirilerine imza atan Türkiye’nin ardından MİT Başkanı İbrahim Kalın ve Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın Hamas’ı silah bırakmaya ve Filistin Yönetimi ile uzlaşmaya ikna etmeye çalıştığı ifade edilmektedir.

“Nitekim Türkiye 29-30 Temmuz tarihlerinde New York’ta düzenlenen BM Genel Merkezi’ndeki Filistin konferansında imzalanan bildiriye “oy açıklaması” şeklinde bir not düştü.”

BM tarafından Fransa ve Suudi Arabistan’ın sponsorluğunda üç gün süren konferansta yayınlanan bildiriye Türkiye, Fransa, Suudi Arabistan, Brezilya, Kanada, Mısır, Endonezya, İrlanda, İtalya, Japonya, Ürdün, Meksika, Norveç, Katar, Senegal, İspanya, İngiltere, Avrupa Birliği ve Arap Birliği imza attı.

Bu bildiri, Arap Birliği’nin Hamas’ın sivillere şiddet uygulamasını ve Avrupa Birliği’nin de İsrail’in Filistinlilere karşı orantısız şiddetini kınaması bakımından önemlidir.

İlk kez ABD dışındaki Batı dünyası temsilcilerinin İsrail’i, Müslüman dünyanın ise Hamas’ı kınaması, sivil ölümlerini kınamak için bir araya gelinmiş ve Filistin Devleti’nin otoritesine vurgu yapılan ilk metindir. BM Güvenlik Konseyi daimi üyeleri Rusya ve Çin’in (katılmalarına rağmen) bildiriye imza atmamaları da kayda değerdir.

ATEŞKES GARANTÖRLÜĞÜ MODELİ

Türkiye’nin bildirinin 11. maddesinde yer alan “oy açıklaması” Hamas’ın silah bırakıp Filistin Devleti’nin kontrolü altındaki Mahmud Abbas’a devretmesini desteklemektedir:

“Filistinli silahlı grupların silah bırakması için bağımsız, egemen ve bütünlüklü bir Filistin devletinin kurulması gerekmektedir ve Filistin devletinin başkentinin Doğu Kudüs olması ya da Filistin grupların arasında varılan anlaşmaya dayalı olarak kurulması gerekmektedir.”

İngiltere ve Fransa gibi İsrail’e destek veren BM Güvenlik Konseyi üyelerinin Filistin Devletini tanıma kararları da uluslararası camiada İsrail saldırılarına tepki olarak değerlendirilmektedir.

Metinde “Filistin Devleti’nin toprakları” yerine “Filistinlilere ait topraklar” ifadesine yer verilmesi dikkat çekmektedir. İsrail ve Hamas arasındaki ateşkesin sağlanması için Türkiye’nin BM bünyesinde bir ateşkes garantörlük mekanizması önerdiği ve ABD’nin de aynısını İsrail için sağlaması gerektiği belirtilmektedir.

HAMAS VE PKK’NIN SİLAH BIRAKMASI

Türkiye’nin, Hamas’ı silah bırakmaya, Filistin Yönetimi ile uzlaşmaya ve şartların oluşmasıyla silah bırakmaya ikna edebileceği konusundaki tartışmalar devam etmektedir. Bu süreçler, ABD’nin iki-devletli çözüme zorlaması ve İsrail’i bunu kabul etmeye zorlamasıyla paralellik göstermektedir.

PKK’nın silah bırakıp siyasete entegrasyonu sadece Türkiye için değil, bölge için de önemlidir. Bu nedenle CHP ve DEM Parti’nin TBMM Komisyonunda yapacağı çalışmaların önemi büyüktür.